Banghay Aralin Sa Filipino-final 294c4v

V23 Banghay Aralin sa Filipino Baitang 10 I.

Layunin a. b. c. d.

II.

Pagkatapos ng talakayan ang mga mga-aaral ay inaasahang: natatalakay ang kaligirang kasaysayan ng Hapon; nagaganyak ang ideya at kaalaman sa panahon ng Hapon; nasusuri ang pagkabuo ng istilo ng Tanaga at Haiku; at nakapagtatalaga ng pangkatang gawain base sa paksa. Paksang Aralin

Paksa: Panitikan ng Pilipinas: Panahon ng Hapon Sanggunian: Villafuerte, Patrocinio F, et al, 2009, Panitikan ng Pilipinas Historikal at Antolohikal na pagpapahayag, Mutya Publishing House, Inc. http://idoub/Panitikan-sa-Panahon-Ng-Hapon.com http://www.slideshare/Panahon_ng _hapon.com Mga Kagamitan: Tulong pang biswal, flash cards, mga larawan at libro III.

Pamamaraan

Kasanayang Pangguro A. Panimulang Gawain 1. Panalangin Bago tayo magsimula, magsitayo muna ang lahat para sa isang panalangin. Maaarin bang pangunahan mo ang panalangin Arra? Magandang Umaga sa inyong lahat 2. Pagsasa-ayos ng Silid-aralan Bago kayo magsi-upo, pulutin muna ang kalat na inyong makikita sa ilalim ng inyong mga upuan at itapon sa basurahan. Pagkatapos ay ayusin ang upuan. 3. Pagtatala ng Liban Para sa araw na ito, maaari bang tumayo ang president at itsek kung sino ang mga liban? B. Pagganyak Sino-sino dito ang nakakaalam sa Haiku at Tanaga? Mahusay. E sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig at sa Martsa ng Kamatayan sa Bataan alam niyo rin ba? Magaling. Kung gano’n ano ang napapansin niyo sa lahat ng katanungan ko at sa mga

Kasanayang Pang mag-aaral

Opo Sir. (mananalangin ang mga mag-aaral) Magandang Umaga rin po! (tutugon ang mga bata)

(tutugon ang president)

Sir! Kami po! Ang Haiku po ay may sukat naq 5,7,5 habang ang Tanaga po ay 7,7,7 Sir opo alam po namin.

pangyayaring iyon? Tama! Magaling. C. Paglalahad ng Paksa Ngayong araw ang pag-aaralan natin ay ang panahon kung paano tayo sinakop ng hapon. Aalamin ang kaligirang kasaysayan sa panahon ng pananakop ng hapon. Pero bago iyon. Ano sa palagay niyo kung bakit ang dali para sa mga dayuhan na sakupin ang bansang Pilipinas? Tama. Dahil sa sobrang bait ng mga ninuno natin, inabuso ito ng mga mananakop. Bakit kaya kailangan pa nating malaman ang kasaysayan kung mapapait lang naman ang naranasan ng mga ninuno natin dito? Mahusay! Kailangang maalam tayo mismo sa ating bansa. Para san man tayo mapunta, alam natin ang kaligirang kasaysayan n gating bansa at para mapreserba ang ganitong kaalaman upang maiparating pa sa susunod na henerasyon. Mapait man ang mga ito, ang mapait na karanasan na ito ang humubog sa bansang ginagalawan natin ngayon. Dumako na tayo kung saan nasakop tayo ng bansang Japan at kung paano inalipusta ang ating mga ninuno ng mga Hapon. Tinawag na panahon ng pamumulaklak o ginintuang panahon ang pananakop ng Hapon. Ano sa palagay niyo kung bakit naging ganon ang tawag sa Panahon ng pananakop ng Hapon? Tama. Tinawag na ginituang panahon dahil napalawig natin ang sarili nating wika sa panahong ito dahil lubusang ipinagbabawal ang wikang ingles bagkus Filipino at Nihonggo lamang ang tanggap. Nagkaroon din tayo ng sarili nating pahayagan gaya ng Liwayway ng Roces. Nabuhay ang mga obra ng mga manunulat nang panahong iyon. Gaya ng “Ang Bulong ni ka Erneo” na tumatalakay sa nakagisnang buhay at gawi sa isang lalawigan sa Pilipinas.

Sir kalimitan po ay ang mga pangyayaring ito ay naganap nuong panahon ng Hapion. Dahil ang Hapon po ang may kinalaman sa Martsa ng Kamatayan sa Bataan.

Sir dahil pos a nagging mainit ang pagtanggap ng mga Pilipino sa dayuhan. Tagtiwala po sila agad dito dahil sa likas na mapagtiwala an gating mga ninuno. Sir para po malaman natin ang tunay na pangyayari noon at para po maipaalam pa poi to sa susunod na henerasyon.

Sir tinawag pong ginintuang panahon dahil nagkaroon ng buhay ang lathalaing tula, dula at kuwentong bayan sa sarili nating pahayagan.

Ano sa palagay niyo ang hangarin ng mga hapon kung bakit nila nais sakupin ang Pilipinas? Tama. Isa iyon sa kanilang hangarin. Ang iba pa rito ay para maging makapangyarihan sila sa buong Asya at paunlarin pa ang kanilang sariling panitikan gaya ng Haiku at Tanka. Suotin nilang Kimona at Kamiseta. Sa mga pagkain nilang Ramen at kilawin na magpasahanggang ngayon ay tinatangkilik parin ng ilan sa ating mga kababayan. Sa panahong iyon, ilan sa nagging tanyag na manunulat noon ay sina Liwayway Arceo na siyang may akda ng “Uhaw ang Tigang na Lupan”, si Juan Balmaceda na may likha ng dulang “sino ba kayo?” na tumatalakay sa mga dayuhang mananakop, at si Narciso Reyes na may akda ng”Lupang Tinubuan.” Dumako na tayo ngayon sa kasaysayan sa pagsakop sa atin ng mga Hapon. Ilang taon tayo nasakop ng mga hapones? Tama! Nasakop ng mga hapon ang Pilipinas mula taong 1942 hanggang 1945 na kung saan naganap ang ikalawang digmaang pandaigdig noong Hulyo 1937 at natapo nang taong 1945. Nasangkot dito ang Pilipinas at kumitil sa buhay ng maraming sundalo at ordinaryong tao. Nilimitahan naman ng mga hapon ang mga pahayagan at ipinasara ang pahayagang Tribune at Free Press dahil sa ito ay pagaaring Amerikano. Bakit sa palagay niyo nilimitahan ang mga pahayagan? Mahusay! Iyon ay dahil sa kakulangang pinasyal at mga papel at para narin maiwasan ang pambabatikos ng palihim sa kanilang pamamahala n gating mga ninuno. Ang tanging Pinahihintulutan lamang ng mga Hapon ay ang pahayagan ng ano? May alam ba kayo kung anong pahayagan ito? Tama. Ang pahayagang Liwayway ng Roces na hawak ni Pinunong Kin-Ichi. Sa panahong ito rin naganap ang Martsa ng Kamatayan sa Bataan ns kumitil sa libo-

Sir dahil pos a pampalasang pagkain ng Pilipinas gaya ng bawang, sibuyas at luya.

Sir tatlong taon po mula 1942 hanggang 1945 po.

Sir dahil po sa kakulangang pampinansiyal.

Sir ang pahayagang Liwayway ng Roces po.

libong sundalong Pilipino at Amerikano dahil sa hirap, gutom at pagod sa paglalakad mula Mariveles, Bataan hanggang San Fernando, Pampanga. Dahil sa maling pamamaraan ng pagsakop ng mga Hapon, nagsagawa ang mga Pilipino ng samahang tinawag na HUKBALAHAP. Sino rito ang nakaaalam ng kahulugan ng HUKBALAHAP? Tama! Mahusay. Nagsagawa sila ng samahang palihim upang tuligsain ang maling pagpapatakbo ng pamahalaang hapon sa Pilipinas. Ito ang kaligirang kasaysayan ng Bansang Pilipinas sa panahon ng pananakop ng Hapon. Dumako na tayo sa Tanaga at Haiku. Ano ang alam niyo tungkol dito?

Magaling. Tama iyon. Ito ay dahil sa ginagamitan nila ng simbolo ang mga salitang kanilang pipiliin. Kinakailangan ay malalim at malaman ang bawat salitang bibitiwan ng may akda sa Tanaga o Haiku. Halimbawa nito ay: Matandang Sapa Ang palakay tumalon Lumagaslas Ano ang napansin niyo?

Sir ang HUKBALAHAP po ay nangangahulugang Hukbong Bayan Laban sa Hapon.

Sir ang Tanaga at Haiku po ay may sukat at kalimitang gumagamit ng malalim na salita at di tahasang pinararating ang mensahe ng may akda.

Tama. Iyon ay dahil sa simbolong hated nito. Ang haikung ito ay tumatalakay sa pagsakop ng mga dayuhan sa Pilipinas. 2. Pagsasanay Sanihin kung ano ang nais ipahiwatig ng halimbawang haiku na ito. Ambong kaylamig Maging ang matsing ay nais Ng kapang damo Ibigay ang kahulugan at konotasyon at denotasyon ng salitang nakasalungguhit.

Sir malalim po at may konotasyong gamit ang bawat salita.

Tama. Mahusay! Pangkatang Gawain Isadula ang pangyayari sa panahon ng hapon. - Unang pangkat Martsa ng Kamatayan sa Bataan - Ikalawang pangkat Limang minute lamang ang pagsasagawa.

Ito ay tumutukoy sa isang tao na dating mayaman na nakaranas ng kahirapan kaya’t kahit ang kaining pampulubi ay kan’yang kakanin dahil sa sobrang gutom. Ang salitang DAMO ay tumutukoy sa pagkaing pangmahirap na nakukuha lamang sa tabi-tabi. Ang denotasyon nito ay halamang berde na makikita sa gilid-gilid.

3. Paglalahat Anu-ano ang mga pangyayaring naganap sa panahon ng Hapon?

Susunod ang mga bata at maghanda. Tama! Ano naman ang kalimitang gamit sa Haiku at Tanaga?

Mahusay. 4. Pagtataya Pangalan: ___________ Petsa: ______ Baitang at Pangkat: _____ Nakuha: ___ PANUTO: Bilugan ang titik na sa palagay mo ay ang tamang sagot. Iwasan ang anumang uri ng pagbura, ito ay nangangahulugang mali. 1. Ang panahon ng pananakop ng mga hapones sa Pilipinas ay tinatawag ring ________ panahon . a. Luntiang panahon b. Makabagong panahon c. Kasaganaang Panahon d. Ginintuang panahon

Pagbomba sa Pearl Harbor Ikalawang Digmaang Pandaigdig Martsa ng Kamatayan sa Bataan Muling pagkabuhay ng Lathalaing tula, dula at Kuwentong Bayan. Pagkabuo ng Haiku at Tanaga. Kalimitang ginagamitan poi to ng simbolo at di tahasang pagsabi ng mensahe. May mga sukat po ang bawat pantig.

a. Ginintuang Panahon

2. Nasakop ng Hapon ang Pilipinas nang taong? a. 1943 – 1946 b. 1944 – 1945 c. 1942 – 1945 d. 1940 – 1943 3. Hangarin ng mga Hapones na masakop ang Pilipinas upang maging makapangyarihan sa buong ________?

c. 1942 – 1945

a. b. c. d.

Pilipinas Asya Mundo lahat ng nabanggit

4. Kilalang manunulat sa panahon ng Hapon na siyang sumulat ng Lupang Tinubuan. a. Liwayway Arceo b. NVM Gonzales c. Narcisso Reyes d. Fidel Sicam 5. Ipinagbawal ng mga Hapon ang magasing Ingles na gawa na Amerikano gaya ng ___________ . a. Tribune b. Freelance c. Free press d. a at c 6. Ipinagbawal ang lahat ng pahayagan bukod sa Liwayway ng _____ na nasa ilalim ng pamahahala ni Kin-Ichi. a. Roces b. Rosas c. Roxas d. wala sa nabanggit 7. Naganap ang ikalawang Digmaang pandaigdig sa Asya noong? a. Hunyo 1937 - 1945 b. Hulyo 1937 - 1945 c. Hunyo 1927 - 1945 d. Hulyo 1927 - 1945 8. Naganap din ang ___________________ na naganap sa Bataan ng kung saan maraming sundalo ang __________. a. Martsa ng kamatayan; nauhaw b. Pearl Harbor; namatay c. Martsa ng kamatayan; napagod at nagutom d. Ikalawang digmaang pandaigdig; nagbuwis ng buhay. 9. Nakilala ang Haiku na may sukat na _________ sa larangan ng panitikan nang panahon ng Hapon. a. 7, 7, 7 b. 5, 7, 5

c. Asya

c. Narsiso Reyes

d. a at c

a. Roces

b. Hulyo 1937 – 1945

c. Martsa ng kamatayan; napagod at nagutom

c. 7, 5, 7 d. 5, 5, 5 b. 5,7,5 10. sa larangan ng suotin ng kababaihan, nakilala ang ____________ ? a. Kimona b. Kamiseta c. iskini d. leggings a. kimona

IV. Takdang Aralin - Pagpapakita ng larawan sa klase base sa panahon ng pagsasarili o panahon ng paglaya 1. Manaliksik tungkol sa panahon ng pagsasarili o panahon ng paglaya. Itala ang nasaliksik sa harap ng klase. 2. Bumuo ng sariling likha ng Haiku o Tanaga at ilahad sa klase ang nabuo.

Sanggunian: Villafuerte, Patrocinio F, et al, 2009, Panitikan ng Pilipinas Historikal at Antolohikal na pagpapahayag, Mutya Publishing House, Inc. http://idoub/Panitikan-sa-Panahon-Ng-Hapon.com http://www.slideshare/Panahon_ng _hapon.com